Depressie

Wat is een depressie?

Iedereen is wel eens somber of beleeft wel eens een minder leuke dag. Zulke gevoelens kunnen voorkomen na een tegenslag of ruzie, na een stressvolle werkdag, na het verlies van één van onze dierbaren, … En meestal verdwijnt deze gemoedstoestand na enkele dagen. Maar bij sommige mensen kan dit wat langer blijven aanslepen. Ze hebben nergens meer zin of interesse in. Al is het mooi weer en schijnt de zon, en hebben ze ‘nergens tekort aan’, het raakt hen niet. Ze hebben geen energie meer om iets te ondernemen en hun ‘somberheid’ gaat maar niet weg. Zo’n zwaarmoedige stemming kan soms maanden- tot jarenlang duren … Deze mensen lijden aan een depressie.

 

Het voorkomen van een depressie

Een depressie is één van de meest voorkomende aandoeningen. De kans dat je ooit een depressie doormaakt zou zelfs tussen de 10 en 17% liggen! Niemand kan er zeker van zijn tegen een depressie bestand te zijn. Een depressie treft vooral vrouwen (2 vrouwen voor één man) en jonge volwassenen. Men komt het tegen in alle lagen van de bevolking en bij eender welke leeftijd. Ook kinderen kunnen een depressie doormaken (zie verder).

 

Is een depressie gemakkelijk herkenbaar?

Niet altijd. Al te dikwijls wordt een depressie niet herkend door diegene die eraan lijdt, en nog minder door zijn omgeving. Eén van de oorzaken waarom een depressie niet meteen herkend wordt is dat men doorgaans meent dat een persoon met een depressie er bedroefd moet bijlopen, moet wenen, zelfmoordneigingen moet vertonen, … In werkelijkheid beantwoordt de klinische toestand niet aan een dergelijk beeld. Dikwijls gaat een depressie alleen maar gepaard met klachten als eet- en gewichtsstoornissenslaapstoornissenconcentratie- en geheugenproblemen en vermoeidheid. Niet alle depressies worden veroorzaakt door het verlies van een job, een echtscheiding of een rouwproces. Vaak spelen meerdere factoren een rol. Het is niet altijd zo eenvoudig om de psychologische oorzaak of aanleiding van een depressie op te sporen. Zo is een rouwverwerking bijvoorbeeld een normaal menselijk proces. Maar bij sommige mensen herstelt de balans zich niet en kunnen depressieve symptomen ontstaan. Bepaalde lichamelijke aandoeningen kunnen ook aanleiding geven tot een depressie, maar een depressie kan op zijn beurt ook lichamelijke klachten geven. Lichaam en geest beïnvloeden elkaar in twee richtingen.

 

Welke zijn nu de kenmerken van een depressie bij een volwassen persoon?

Mensen hebben een depressie wanneer ze zich minstens twee weken achtereenvolgens erg somber voelen en daarnaast last hebben van meerdere onderstaande verschijnselen:

  • Lusteloosheid en prikkelbaarheid
  • Concentratiestoornissen en geheugenstoornissen
  • Gebrek aan interesse in aangename activiteiten
  • Eetstoornissen en gewichtsverandering
  • Besluiteloosheid
  • Zich leeg voelen
  • Vermoeidheid en energieverlies
  • Schuldgevoelhulpeloosheidmachteloosheidwanhoopangst
  • Sterke neiging tot piekeren
  • Huilbuien
  • Slaapstoornissen (te weinig of net teveel)
  • Weinig zin in sex
  • Emotionele vlakheid
  • Middelengebruik (drugs, alcohol, medicatie)
  • Allerlei lichamelijke klachten zoals onverklaarbare pijn in bepaalde lichaamsdelen, duizeligheidhartkloppingenhoofdpijn

 

De kenmerken van een depressie bij kinderen

Een depressie bij een kind is minder gemakkelijk vast te stellen dan bij een volwassene. Een aantal kenmerken:

  • Verlies of enorme toename van eetlust
  • Slaapproblemen: niet kunnen inslapen of nachtmerries
  • Onverklaarbare gedragsproblemen zoals agressiviteit, zich gaan isolerenlusteloosheid
  • Beduidend lagere schoolresultaten

 

Verschillende soorten depressies

  • Een reactieve depressie

    Zoals eerder reeds gesteld, is het niet altijd eenvoudig om de psychologische oorzaak of aanleiding van een depressie op te sporen. Is de oorzaak wel bekend, dan spreekt men van een reactieve depressie.

  • Een recidiverende depressieve stoornis

    De periode waarin zich een depressie voordoet wordt een depressieve episode genoemd. Als iemand vaker deze episoden heeft, spreekt men van een (recidiverende) depressieve stoornis.

  • Manisch-depressieve stoornis

    Bij mensen met een manisch-depressieve stoornis (ook wel een bipolaire stoornis genoemd) wisselen perioden van grote somberheidpassiviteit en extreme activiteit en opwinding elkaar af. Mensen met een manisch-depressieve stoornis denken in de overdreven vrolijke perioden alles aan te kunnen en doen dingen die ze normaal nooit zouden doen. Daarna zakken ze als het ware terug in één grote passiviteit en lusteloosheid.

  • Postnatale depressie

    Na een bevallingmiskraam of abortus krijgen sommige vrouwen last van een post-partum depressie, ook wel een postnatale depressie genoemd.

  • Periodegebonden depressie

    Veel mensen hebben in meer of mindere mate last van een periodegebonden depressie. Deze steekt vooral in de herfst- en wintermaanden de kop op en wordt in verband gebracht met gebrek aan zonlicht. Maar er zijn ook mensen die zich juist in het voorjaar depressief voelen. Het is ook mogelijk dat mensen jaarlijks rond een bepaald tijdstip (de dag waarop ze iemand verloren zijn of waarop iets gebeurd is wat hen heel erg aangegrepen heeft) gekweld worden door een depressie.

  • Lichamelijke aandoeningen en depressie

    Bij bepaalde lichamelijke aandoeningen kunnen depressieve verschijnselen optreden. Vaak is dit het geval bij ernstige aandoeningen zoals kankerAIDSNeurologische aandoeningen (bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson), endocriene aandoeningen (bijvoorbeeld hypothyroïdie), bepaalde virale en chronische aandoeningen, dysfuncties van het immuunsysteem, enzovoort kunnen ook depressieve symptomen veroorzaken. Maar ook bepaalde perioden in je leven zoals de perimenopauze kunnen lijden tot depressieve episoden.

  • Angst en depressie

    Heel veel vormen van angst resulteren in een depressie. Op elkaar oefenen ze dan ook een negatieve invloed uit. De angst zal ervoor zorgen dat je je depressief voelt en de depressie zal ervoor zorgen dat de angstgevoelens zeker niet weggaan, maar eerder zullen toenemen of generaliseren. Een goede therapie kan ervoor zorgen dat deze vicieuze cirkel wordt doorbroken.

  • Depressie en relatie / werk

    Soms kan men in een relatie of op het werk moeilijkheden ondervinden die op langere termijn een invloed kunnen hebben op ons welbevinden. In geval van de relatie is het dan heel belangrijk dat de relatietherapeut samen met het koppel zoekt wat eraan veranderd kan worden zodat het gevoel van onbehagen verdwijnt. Indien het werk oorzaak zou zijn van de depressie kan er nagegaan worden welke factoren daartoe hebben bijgedragen en wat hieraan kan veranderd worden.

 

Oorzaken van depressies

Het is niet altijd eenvoudig om de psychologische oorzaak of de aanleiding van een depressie te achterhalen. Depressies hebben niet één duidelijke oorzaak, maar ontstaan door een combinatie van biologische, sociale, (soms) lichamelijke en psychische factoren. Een belangrijke biologische factor kan erfelijkheid zijn. In bepaalde families komen depressies frequenter voor dan in andere families. Bepaalde stoffen zoals hormonen, medicijnen, alcohol en drugs kunnen het ontstaan van een depressie in de hand werken. Dit geldt ook voor bepaalde lichamelijke ziekten, zoals schildklier- en bijnierschorsafwijkingen, diabetes en hart-en vaatziekten. Een belangrijke sociale factor zijn verdrietige of schokkende gebeurtenissen. Deze kunnen een depressie oproepen. Zo kan de somberheid na een echtscheiding of het verlies van een partner, of na het verlies van een job, overgaan in een depressie. Ook een ingrijpende gebeurtenis zoals een verhuizing of verandering van de gezinssamenstelling kan tot een depressie leiden. De kans op een depressie ten gevolge van een verhuizing is vooral groot wanneer mensen hun oude sociale contacten moeten missen of niet kunnen wennen aan hun nieuwe omgeving. Wanneer de gezinssamenstelling verandert doordat de kinderen uit huis gaan, dan kan dit aanleiding geven tot het ‘lege nestsyndroom’, wat dan op zijn beurt de oorzaak kan zijn van het oproepen van een depressie.

 

Zelfmoordgedachten

Mensen die met een depressie kampen, kunnen te maken krijgen met zelfmoordgedachten. Bij sommigen blijft het bij gedachten, bij anderen kan het overgaan in concrete plannen. Op dat moment ziet de persoon dit als enige oplossing voor een uitzichtloze situatie. We spreken dan van een tunnelvisie. Andere oplossingen worden niet meer gezien. Het is heel belangrijk om er dan met iemand over te praten of professionele hulp te zoeken. Op die manier kan de persoon weer andere mogelijkheden zien om een uitweg te vinden in die uitzichtloze situatie.

 

Hoe ga je als omgeving om met een persoon met een depressie?

De omgeving van de persoon kan onbedoeld bijdragen aan een verergering van de situatie. Een persoon met een depressie zal vaak uit zijn directe omgeving opmerkingen krijgen variërend van “stel je niet aan” tot “zet je eroverheen” en “doe gewoon alsof er niets aan de hand is”. Dergelijke opmerkingen kunnen om twee redenen gemaakt worden: ze kunnen bedoeld zijn als goedbedoelde adviezen en met de beste intenties gemaakt worden, of ze zijn bedoeld om de persoon in kwestie ertoe te bewegen niet over zijn aandoening te praten omdat de omgeving er niet mee geconfronteerd wenst te worden. Hoewel de achterliggende gedachten bij deze twee scenario’s wezenlijk verschillen hebben ze wel hetzelfde effect: iemand die aan een depressie lijdt zal hierdoor de indruk krijgen dat zijn probleem niet serieus genomen wordt, met als gevolg dat zijn situatie eerder verergert dan verbetert. Hoe kan de omgeving dan wel reageren? Geef in ieder geval geen adviezen en tips. Begripsympathie en een luisterend oor zijn het belangrijkst. Telefoneer of ga regelmatig op bezoek, dit helpt. Probeer samen een activiteit te doen, iets simpels, zoals winkelen of wandelen. Maak duidelijk dat je niet goed weet hoe je op de situatie kan reageren, en vraag hoe je het best zou kunnen helpen. Maak duidelijk dat de depressieve persoon altijd op jou kan rekenen

 

Welke tips gelden voor de persoon met een depressie?

Besef dat je depressief bent en dat het niet zomaar verdwijnt. Zoek hulp bij je omgeving. Maak hen duidelijk hoe ze jou het best kunnen helpen. Zorg voor structuur in je leven: sta op tijd op, eet regelmatig per dag en ga op tijd naar bed. Probeer elke dag een activiteit te voorzien: ga wandelen, ga zwemmen of fietsen, ga op vriendenbezoek. Het is bewezen dat regelmatig bewegen de hoeveelheid endorfinen in het lichaam verhoogt. De endorfinen en andere van nature in het lichaam voorkomende stoffen vertonen een anti-depressieve werking. Ga ook na wat de oorzaak kan zijn van je depressiviteit. Praat erover met je hulpverlener. Ga je verdriet niet uit de weg. Soms kan het een grote opluchting zijn om je verdriet te uiten.

 

Therapie of medicatie of een combinatie van beiden?

Elke depressie is verschillend en vraagt dus een verschillende aanpak. De meest toegepaste behandelingen zijn cognitieve gedragstherapie en medicatie door middel van anti-depressiva. Een combinatie kan beter werken dan de twee apart. Na beëindiging van de cognitieve gedragstherapie, of na het stoppen van de anti-depressiva, bestaat de kans dat de depressie na verloop van tijd weer terugkeert. Voor een goed resultaat is het belangrijk de medicijnen lang genoeg, zeker vier tot zes maand of zelfs een jaar, te gebruiken. Nadien is het noodzakelijk het gebruik langzaam af te bouwen. Anti-depressiva hebben wel bijwerkingen: deze verschillen naargelang de persoon en het middel. Vaak genoemde bijwerkingen zijn: sufheidslaperigheiddroge mondduizelingenmisselijkheidhoofdpijntranspirerenhartkloppingenafname van het libido ,… Meestal verdwijnen de bijwerkingen na verloop van tijd.

Cognitieve therapie leert mensen dat hun gedachten vaak onrealistisch en disfunctioneel zijn. Onderdeel van de behandeling kan zijn de depressieve persoon actiever te laten gedragen en positiever te laten denken om zo de neerwaartse spiraal van depressief terugtrekgedrag en sombere gedachten over zichzelf, de toekomst en de wereld te doorbreken. Naast deze gesprekstherapie helpen ook relaxatie-oefeningen en sofronisatie-oefeningenHypnose kan ook een goede ondersteuning bieden.

 

Contact: Romy Coomans en Ingeborg De Vos 

Cart

No products in the cart.

zoeken
Select the fields to be shown. Others will be hidden. Drag and drop to rearrange the order.
  • Image
  • SKU
  • Rating
  • Price
  • Stock
  • Availability
  • Add to cart
  • Description
  • Content
  • Weight
  • Dimensions
  • Additional information
  • Attributes
  • Custom attributes
  • Custom fields
Click outside to hide the comparison bar
Compare